ظاهر جوان پوست را میتوان بدون متوسل شدن به روش های درمان تهاجمی ،حفظ کرد که شامل "مراقبت های روزانه" و "استفاده از محصولات و تکنیک های مراقبت از پوست" است و به صورت علمی اثربخشی آنها اثبات شده است.

چهار مرحله ضروری برای جوان نگاه داشتن پوست شامل :

١.تمیز کردن صحیح پوست
٢.لایه بارداری
٣.محافظت از پوست در برابر آفتاب
٤.درمان یا جوانسازی پوست(treatment)

١.تمیز کردن (Cleansing ):

تمیز کردن صورت یکی از اساسی ترین اجزا مراقبت از پوست می باشد.تراکم غدد سباسه در ناحیه صورت زیاد است و ترشح سبوم به اضافه عرق و چربی طبیعی صورت، یک لایه جاذب آلودگی های محیط از جمله دود سیگار و گرد و غبار را ایجاد می کند، بنابراین تمیز کردن صورت بدون تحریک و با تکنیک صحیح، اولین قدم در حفظ جوانی پوست است. تمیز کردن صورت باید با استفاده از نوک انگشتان و توسط آب ولرم و شوینده ملایم انجام شود. شستشوی صورت و گردن باید همراه با حرکت دست به سمت بالا و خارج، یعنی در خلاف جهت چروک های صورت باشد و به یاد داشته باشید که قبل از استعمال کرم ها و لوسیون ها پوست صورت را شستشو داده و با حوله بطور کامل خشک نمایید.

٢.لایه برداری(EXfoliation):

لایه برداری میکانیکی و یا شیمیایی صورت با کم کردن منافذ و چروکهای ریز اثر فوری در بهبود ظاهری و صاف تَر شدن پوست دارد.ماسکها و اسکرابها با حرکات دورانی و ملایم در جهت عمود بر چروک های صورت ، به پوست مالیده میشوند و با برداشتن لایه خارجی مرده پوست باعث کاهش چروکهای ریز و صاف شدن صورت می شوند.
لایه بردارهای شیمیایی حاوی رتینوئید و یا آلفاهیدروکسی اسید (AHA) میباشند که با پوسته ریزی نامحسوس لایه خارجی پوست را برمیدارند و لایه بردارهای مکانیکی مانند دانه های میوه ها با مالش به روی پوست باعث سمباده زدن ملایم پوست می شود.
ماسک ها قدیمی ترین لایه بردارهای صورت هستند که به دو صورت ورقه ای (peel off ) و یا قابل شستشو (wash off ) استفاده می شوند.

٣حفاظت (Protection ):

یکی از مؤثرین اقدامات برای جلوگیری از پیرشدن پوست ،. محافظت در برابر آفتاب است.بین ساعت١٠ صبح تا ٤ بعد از ظهر از تماس با آفتاب پرهیز کنید و به یاد داشته باشید که اشعه UVA از شیشه عبور می کند.e3کرمهای ضد آفتاب باید هر ٩٠ دقیقه تجدید شوند و در نقاطی مثل بالای لب و اطراف چشم ها و جلوی گوش حتما از ضد آفتاب استفاده شود. دقت داشته باشید که از کرمهایی استفاده نمایید که جلوی هر دو نوع اشعه UVA و UVB را میگیرند .

موضوع مهم دیگر در مورد کرم های ضد آفتاب SPF آنهاست و مقدار برابر با ٣٠ آن به این معنی میباشد که مقدار مواجهه با أشعه UV در ١٠ دقیقه بدون ضد آفتاب معادل با ١٠ ضرب در ٣٠ دقیقه (٥ ساعت) مواجهه با ضد آفتاب می باشد.یعنی اکر ضد آفتاب نزنید مقدار أشعه ای که در١٠ دقیقه به پوست میرسد برابر است با أشعه ای که در ٥ ساعت با استفاده از ضد آفتاب با SPF برابر ٣٠ به پوست می رسد.
برروی قوطی های کرم های ضدآفتاب باید مقدار حفاظت از UVB به صورت SPF برابر با ٣٠ یا ٥٠ ذکر شده باشد. برای جلوگیری از از UVA باید عبارت ( Broad Spectrum ) بر روی ضد آفتاب درج شده باشد .
تنها ضد آفتاب هایی میتوانند ادعا کنند که در مقابل عوامل سرطان زا و پیری و أشعه UV از پوست محافظت میکنند که هر دو مورد بالا به روی جعبه شان درج شده باشد.
یکی از خصوصیت بسیار مهم و أساسی یک ضد آفتاب خوب، ضد آب بودن آن است و تنها در این صورت میتواند تا ٨٠ دقیقه اثر محافظت کنندگی داشته باشد.
توصیه دیگر برای حفاظت از پوست در مقابل اثرات مضر نور آفتاب حفاظت میکانیکی پوست بوسیله استفاده از لباس و کلاه و عینک میباشد.

٤.درمان (Treatment ) :

درمانهای دارویی ضد پیری که اثرگذاری آنها ثابت شده است شامل :

١.رتینوییک اسیدها ( Retinoic acid )
٢.هیدروکسی اسیدها
٣.آنتی اکسیدانهای موضعی

الف: رتینوئید ها:

رتینوئید ها استاندارد طلایی در برعکس کردن روند پیری پوست در اثر آفتاب و سن هستند . رتینوئید ها در مراحل شروع درمان معمولا تحریک کننده هستند و در افراد دارای پوست حساس باید با غلظت های پایین تَر و هر سه شب یکبار استفاده شوند و پس از چند هفته که تحمل ایجاد شد ، هرشب استفاده شوند.
نسل دوم رتینوئید ها مثل رتینول و رتینالدئید اثرات ثابت شده در پیری پوست دارند ولی نسبت به تره تینوئین ( نسل اول ) تحریک کنندگی بیشتری دارند.
ژل یا کرم آداپالن ( نسل دوم ) اثرات تحریک کنندگی کمتری نسبت به تره تینوئین داشته ولی اثربخشی آن در جوانسازی پوست از تره تینوئین کمتر است.

ب: هیدروکسی اسید ها:

اثر هیدروکسی اسید ها در جوانسازی پوست از قرنها پیش شناخته شده است به طوری که کلئوپاترا به صورت روزانه از این مواد استفاده میکرده است.
هیدروکسی اسیدها شامل: AHA و BAH و نسل جدید آنها PHA مانند بیونیک اسید که از اجزا طبیعی پوست
است .
اثرات گروه AHA سریع است به طوری که در عرض ٢ هفته سطح پوست صاف می شود و در هفته های ١٤ تا ١٦ اثرات پیری إصلاح میشوند.
سالیسیلیک اسید به علت چربی دوست بودن ، علاوه بر اثر صاف کنندگی پوست و ضد پیری باعث بسته شدن منافذ پوست و پیشگیری از جوش می شود.

از گروه هیدروکسی اسید ها PHA فواید زیادی دارد :

١.خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی
٢.افزایش ترمیم پوست آسیب دیده از آفتاب
٣.به علت درشت بودن مولکولها به صورت تدریجی جذب صورت میشوند بنابراین اثر تحریک کنندگی کمتری نسبت به AHA و BHA دارد و برای بیمارانی که پوست حساس دارند و یا در بیماران مبتلا به بیماری روزاسه و اگزمای سرشتی بسیار مناسب هستند.

سه عامل مهم تعیین کننده اثربخشی هیدروکسی اسیدها:

١.نوع هیدروکسی اسید ( AHA یا BHA یا PHA )

٢.غلظت به کاررفته: مثلا گلیکولیک اسید ٨ و ١٢ درصد در دسترس است که توسط متخصصین پوست و مو تجویز می شود و یا اسید سالیسیلیک به صورت ٣ درصد در درمان آکنه به کار می رود ، غلظت های بالاترهیدروکسی اسیدها با هدف پیلینگ استفاده میشود.
‏٣.PH یا اسیدیته پوست : برای موثر بودن هیدروکسی اسید باید محیط پوست أسیدی باشد که توسط اسیدهای آزاد که به صورت بیولوژیک در پوست وجود دارند تعیین میشود.

ج : آنتی اکسیدانها :

پوست به طور طبیعی با آنتی اکسیدانهای حاصل از منابع غذایی، از خود در مقابل پیری محافظت میکند.
چالش اصلی در تولید آنتی اکسیدانهای موضعی تولید کرمهایی است که ضمن پایدار بودن ماده مؤثره ، به لایه عمقی پوست نیز نفوذ کنند.
مزیت آنتی اکسیدانهای موضعی این است که با یکبار استفاده در روز اثر خود را روی پوست اعمال مینمایند و با شستشو از بین نمیروند و حفاظت ومقاومت پوست در مقابل اثرات مضر نور خورشید را افزایش می دهند.

آنتی اکسیدانها شامل مواد زیر میباشند :

١.ویتامین C
٢.ویتامین E
٣.فرولیک اسید Ferulic acid
٤.کوآنزیم Q10
٥.آلفا لیپید اسید
٦.سلنیوم
‏٧.Ginestein سویا

ادامه مطالب مربوط به آنتی اکسیدانها را در مقاله ( اثر آنتی اکسیدانها بر پوست ) مطالعه بفرمایید .